29 de maio de 2017

Un acróstico de Mero para Lorca

    

Hoxe vén a Xogosdelingua un bo amigo: Baldomero Iglesias Dobarrio, máis coñecido como Mero.

Mestre xubilado, Mero é músico e poeta por vocación. Participou na fundación en 1972 de Fuxan os Ventos. Desde 1984, xunto co seu compañeiro Xosé Luís Rivas Cruz (Mini), pasou a formar o grupo A Quenlla, que segue activo na actualidade. Ademais, como vimos hai pouco, a el lle debemos algunhas das máis fermosas versións musicadas de poemas das nosas letras: «O carro», «Penélope», «Alén do teu recordo»... 

Mais agora centrarémonos na súa faceta poética. Como el mesmo ten declarado:
Para min a poesía é unha terapia necesaria para facer reconto dos días, dos soños, da vida. A palabra, así disposta, pode ser o elemento de amparo e de cohesión social precisa para sermos, en conxunto, para ser quen somos pegados á terra e sabéndonos da mesma orixe, para relacionarnos entre nós e co mundo, para sentir e emocionarnos, mesmo para chorar as bágoas e rir tantas cousas fermosas.
Mero escribiu, polo de agora, catro libros de poesía: Na lonxitude do tempo (2005), Recendos de luz e sombra (2006), No papel que mudo escoita (2011) e Doce ducias (2016).

Nas últimas semanas lin, devagar, as 350 páxinas de No papel que mudo escoita. Unha lectura que permitiu gozar dunha poesía feita co corazón e chea de verdade. Versos que nos falan do recendo da infancia, do cerne da familia e da lingua, do amor e do desexo, da patria sometida, do futuro soñado e de moitas outras cousas.

De entre os seus poemas, un chamou especialmente a miña atención: «Canto doe a dor, canta dor, cantador», dedicado a Federico García Lorca, o poeta granadino e universal fusilado o 18 de agosto de 1936. Unha homenaxe a este autor que tanto agarimo e repecto amosou pola nosa lingua e pola nosa cultura. No seu título, Mero xoga coas palabras expresando, a través do calembur, a idea da inmensa dor polo asasinato dun «cantador» como Lorca. Logo, desenvolve o corpo do poema artellado a partir de dous acrósticos paralelos, un co nome completo de Lorca e outro co enunciado inicial do título: «Canto doe a dor».  
CANTO DOE A DOR, CANTA DOR, CANTADOR
Foi en Viznar, en Granada,
Escuras salvas de morte
Descargaron dende as sombras
En agosto, un dezanove,
Rebentando os anhelados
Inmensos soños dos homes.
Crimes cubertos de tebras
O tempo sempre os descobre!
Coidaban matar a alba disparando cara ao sol.
Aínda por veces se escoitan e como ecos resoan, 
Non acalaron os tiros tanta dor no corazón.
Gardou o pobo lembranzas
Aforrando na memoria,
Recuperando a razón
Contra os que usaron a forza.
Ímpetos de liberdade
Agardan contar a historia.
Ten que saberse a verdade condenando a insurrección, 
Orgullosos dun exame que repoña a dignidade, 
Debendo dar conclusión a tanto tempo de aldraxe:
O silencio ecoa as balas das feridas e a traizón.
Liberdade aínda coutada
O pasado non o atende.
Roubárannos toda a alba!
Co exemplo daquela xente
A luz prende na esperanza!
E a culpa daquela infamia non prescribe coa omisión
Angustiaría os desexos dun futuro de ilusión. 
Dicían matar a alba disparando cara ao sol 
Ou berrando “viva a morte”, verdugos da erudición.
Reciben bágoas os ollos, …malia quen nolos matou!
De novo, a ludolingüística como eficaz caxato para poesía máis comprometida. Temos, así, un título máis para a nosa «bibliografía ludolingüística básica».

25 de maio de 2017

Toca aprender árabe





Un par de entradas atrás, vimos o divertido que podía resultar converter unha palabra no debuxo do elemento que designa. Falabamos da utilidade didáctica desta técnica á hora de adquirir vocabulario en Inglés, por exemplo. 

Hai algo máis de tempo, en «O chinés, un chisco máis fácil» tamén vimos a mesma idea aplicada ao deseño dun método de aprendizaxe da lingua máis falada do planeta. Unha solución realmente brillante cando un idioma non resulta doado de aprender. 

A mesma reflexión levou o deseñador Mahmoud El Sayedh a manipular algunhas palabras do árabe, de tan femosas caligrafías, para representar o que significan. Isto é, puxo o seu agudo ollo de artista gráfico a traballar para atopar as similitudes entre certas voces árabes e as súas imaxes. Así ata que foron xurdindo estes orixinais deseños.

Graciñas, Churruqueira, por mo dar a coñecer!

21 de maio de 2017

«Amar pelos dois»



Hai unha semana, «Amar pelos dois», unha sinxela balada de amor composta por Luísa Sobral e interpretada polo seu irmán, Salvador Sobral, resultou gañadora do Festival de Eurovisión 2017 representando a Portugal. 

Como eles memos recoñecen, a gañadora non foi só a súa canción, nen sequera a lingua portuguesa (que tamén). A gañadora foi a música mesma. O sentimento verdadeiro, sen fogos de artificio. Unha pequena xoia que bebe da autenticidade e da beleza dos nosos trobadores medievais, de Cole Porter, de Caetano Veloso... 

E a febre Sobral a espallarse polo mundo! Aquí entrevistado por Roberto Vilar en Land RoberAquí un espazo coa canción subtitulada en 16 linguas distintas. Aquí interpretada xa en inglés. Aquí cantada por estudantes de 52 nacionalidades diferentes... E non perdades este vídeo en clave de humor! Hitler traumatizado polo éxito do mozo portugués!



«Amar pelos dois» mesmo lle deu ao noso amigo Paulo Freixinho para crear un encrucillado en liña coa súa letra. Practica o teu portugués e resólveo!

17 de maio de 2017

As dez mellores

 
Está claro que a relación entre poesía e canción é estreita, e moitas veces a fronteira é difusa. Por algo son algúns músicos considerados tamén poetas, e a musicalidade é clave en calquera composición poética. Por iso tamén, son moitos os grupos musicais que queren converter os seus poemas favoritos en cancións.
A literatura galega non escapa a esa tendencia e moitos poemas en galego, de todas as épocas e estilos, teñen sido levados a cancións. Sen dúbida todos coñecemos a ‘Negra sombra’ de Rosalía de Castro, cantada por Luz Casal, pero hai moitos máis exemplos.
Así comeza «10 poemas galegos que se converteron tamén en cancións», un artigo de Disquecool do 20 de agosto do 2015 no que propoñían un ránking das 10 mellores adaptacións musicais de poemas da nosa literatura. 

A idea gustoume, así que, aproveitando a data de hoxe, 17 de maio, deixo aquí a miña particular escolma das dez mellores cancións galegas nadas da inspiración dun poeta e dun músico. Dous criterios básicos: que se puidesen atopar en vídeo na rede e non repetir ningún título da listaxe de Disquecool. Aí van: do 10 ao 1.

10RADIO OCÉANO - Narcisismo (Lois Pereiro)


9LUAR NA LUBRE - Olla meu irmao (Celso Emilio Ferreiro(MúsicaMiro Casabella)

8. FANNY + ALEXANDER - Amei-te tanto (Pilar Pallarés)


7. NAJLA SHAMI - Camiño Branco (Rosalía de Castro)


6
DIOS QUE TE KREW - Deitado frente ao mar (Celso Emilio Ferreiro)


5FUXAN OS VENTOS O carro (Manuel María) (Música: Baldomero Iglesias)

4. MUTENROHI - Eu en ti (Celso Emilio Ferreiro)


3
. OWAIN PHYFE - Quantas sabedes amar amigo (Martin Codax)


2MINI E MERO - Penélope (Xosé Maa Díaz Castro) (Música: Baldomero Iglesias)

1. AMANCIO PRADA - Adios rios, adios fontes (Rosalía de Castro)


Cales son as túas dez?

14 de maio de 2017

How to draw a cat


Un dos xogos que mellor funciona cos pequenos aos que lles dou Inglés son os deseños nos que o debuxo dun elemento xorde, como por arte de maxia, a partir da palabra que o designa. Por Internet circulan moitos exemplos.





Os primeiros que adoito facer con eles, pola súa sinxeleza, son o de boy e o de girl. Tempo despois, cando comezamos a traballar o vocabulario dos animais, veñen outros como os de dog, cat, bee, owl...



Unha verdadeira marabilla de actividade para a que non se precisa unha destreza especial no debuxo e que lles permite memorizar de forma lúdica e creativa estas palabras. Sempre van para a casa entusiasmados e impacientes por lles amosar o truco aos seus maiores.

10 de maio de 2017

Batman contra Palindrome



Poucas veces Batman tivo un inimigo tan estraño e arrevesado. Aquí o temos. Ao descubrir a frase reversible «A but tuba» sobre a parede de ladrillo, o heroe de Gotham decontado imaxina que a pintada só pode ser obra dun supervilán... Palindrome! 

O vídeo é un capítulo de Robot Chicken, serie Americana en stop motion caracterizada polo seu humor disparatado e por parodiar personaxes populares dos 80 (DC comics, Star Wars...).

Finalmente, no episodio, Batman consegue sobrepoñerse á arma máis mortífera do seu inimigo: os palindromos. Frases simétricas que o malvado Palindrome solta coma quen asubía, cunha facilidade que deixa abraiado ao propio home morcego.

Aquí tedes o texto íntegro en inglés.
Batman: A but tuba! This looks like the work of...
Palindrome: WAS IT A BAT I SAW?
Batman: Palindrome! I see you're still talking in sentences that are spelled the same forward and backward. What are you planning?!
Palindrome: EVIL I DID DWELL, LEWD DID I LIVE.
Batman: Tell me, why do you continue to haunt Gotham, Palindrome?
Palindrome: MR. OWL ATE MY METAL WORM.
Batman: Mr. Owl? I dont know Mr. Owl...
Palindrome: GO HANG A SALAMI, I'M A LASAGNA HOG.
Batman: Over my dead body, Palindrome!
Palindrome: GOD DAMN MAD DOG!
Batman: I should feed you to the dogs!
Palindrome: NO SIR, PREFER PRISON!
Batman: It's not too late for you Palindrome, you can still do good!
Palindrome:
DO GOOD? I?
NO. EVIL ANON I DELIVER.
I MAIM NINE MORE HERO MEN IN SAGINAW.
SANITARY SWORD A TUCK CAROL, I!
LO, RACK, CUT A DROWSY RAT IN ASWAN.
I GAS NINE MORE HERO MEN IN MIAMI.
REVILED. I? NO NA, LIVE ON
I DO. O’ GOD!
Batman: Wow. That was impressive.
Quedoulles a cabeciña decansada aos pobres guionistas!

6 de maio de 2017

Tipos móbiles e efémeros


«Os tipos deberían moverse». Pois... si! Como vemos, sobre fondo negro, con roupa negra, cun xersei de cor e con algo de movemento, xa é posible recrear todas a letras. Sen máis.


Cada día convénzome de que o mundo dos alfabetos creativos é un océano infindo. En Xogosdelingua podería facer publicacións un día si e outro tamén cos abecedarios máis alucinantes e non parar.

Hoxe entroume polo ollo este alfabeto de Amandine Alessandra que chamou Letterform for the Ephemeral. Tivo tanto éxito que mesmo chegou a desenvolvelo en campañas publicitarias. 



Amandine é da Provenza, mais no ano 2003 estableceuse en Londres. Fotógrafa e deseñadora gráfica, especializouse, precisamente, en idear orixinais alfabetos fotográficos. Ten un feito a partir dunha cadeira, outro a base de libros, outro coas mans en movemento e mesmo algún feito con píxeles humanos. Abraiante! 

2 de maio de 2017

Palíndromos ilustrados [16]


Non me resultou doado dar coa mellor imaxe para ilustrar o palíndromo de hoxe. Amores por unha dona de calidades aéreas... Um!!! Por onde tirar? Quen podería ser esa volátil dama obxecto de tanto amor? Se cadra, unha moza en levitación grazas a poderes máxicos propios ou alleos? Ou quizais unha belida azafata de voo?

Finalmente, atopei este cartel do melodrama Trapecio (1956), e problema resolto! A amada dama aérea é Lola (Gina Lollobrigida). Dous trapecistas de circo, Tino Orsini (Tony Curtis) e Mike Ribble (Burt Lancaster) compiten polo seu amor e, asemade, por lograr o maior reto do trapecio: o triplo mortal. Un cinemascópico triángulo amoroso de verdadeira altura!

En fin, aquí queda o meu particular «salto mortal»: un novo palíndromo ilustrado.

Tradución:
Y la dama aérea amada es.
And the aerial lady is loved.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...