Polisemia, humor e prexuízos

O xogo de palabras é unha das ferramentas básicas dos humoristas gráficos, como xa temos visto. De cando en cando propoñemos aquí unha breve reflexión lingüística para descubrir eses mecanismos verbais que xeran a comicidade. 

Un dos recursos máis habituais é a polisemia. O maxín humano, que anda a enredar a cada pouco, axuda a aproveitarmos palabras que xa posuímos para designar novos elementos: gañan así novos significados. Por exemplo, para nomear a ‘peza móbil que pode pulsarse’ das primeiras máquinas de escribir, alguén decidiu usar a mesma voz «tecla» dos instrumentos musicais. Ou cando alguén visualizou unha «araña» nun tipo de ‘lámpada con brazos’, decidiu nomeala co nome do becho.

Moitos chistes baséanse na capacidade destas palabras con diversos significados para producir interpretacións ambiguas e sorprendentes. Desa confusión e desa sorpresa xorde a hilaridade. 

Arriba tedes catro pezas gráficas de grandes debuxantes galegos: Luís Davila, Sabela Arias, Xosé Lois e María José Mosquera. Podedes explicar como actúa en cada unha a polisemia como recurso humorístico? Lembrade que un bo dicionario, como o da RAG, pode axudar.

E, por certo, coñecedes o novo calendario do 2017 da Universidade de Vigo con pezas de Luís Davila? Un almanaque (aquí en PDF) editado desde a Área de Normalización Lingüística baixo o lema «Na Universidade, en galego sen prexuízos» con doce deseños de Davila que convidan á reflexión, con humor, sobre os prexuízos lingüísticos. Nas súas palabras:

A idea principal que pretendo transmitir é a autoestima e que aprendamos a valorar máis o que temos e que falemos galego con orgullo.

Un compromiso dos humoristas gráficos co noso idioma que vén de vello, como podemos ver neste especial preparado hai xa 20 anos no antigo Vieiros.