Amosando publicacións coa etiqueta rima. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta rima. Amosar todas as publicacións

10 de feb. de 2015

A medida da creatividade


As estritas regras da métrica, lonxe de ser un obstáculo para os ludolingüistas, convértense no mellor estímulo da súa creatividade. Xa o vimos cos centóns de Raymond Queneau ou co anagrama de Alberto Pimenta. Agora, un novo exemplo da man de Pedro Poitevin.

Pedro Poitevin defínese así: «Lóxico dubitativo. Poeta resignado. Profesor de matemáticas en Salem State University, en Massachusetts, EUA». De novo, ludolingüística e matemáticas.

Despois de dar na rede con este autor de orixe guatemalteca, da súa obra literaria, en castelán, destaco estas dúas prodixiosas pezas palindrómicas, axustadas ao molde clásico do soneto e da décima. Quen mellor ca un matemático para medir con precisión a simetría do palíndromo!
Alba Habla
Alba honda de los álamos ahora
lava ese azul adagio a lisa yedra;
la usa y se va, se eleva, ya no medra,
ya ve un aval, se aviva, es ala. Ora,
rima y ora. Lavar a lava, Alba.
Ida la diva, será mar. Es río.
A blasonar azul — a ese frío —,
ojo, oír fe, sé aluzaranos Alba.
Oír: será mar, es ávida la diabla,
avalar, avalar, o ya mirar,
o ala se aviva, es lava nueva, y arde
mona: ya vele, es aves ya su alarde
y así la oiga, da luz a ese avalar.
¡Oh! Asoma la soledad. No habla.
A mí ceda la décima
¡Ay! Ya lo sé, la sonora
risa loca le doy yo,
diva. Y a mí —¡se peló!—
me mola, ¡ay! Ya mi sene ora
perpetra ese aroma a mora.
Ese arte preparo: ¡enésima
y ya! ¿Aló, me mole pésima?
Ya vi, doy yo de la cola
—sí, raro, no sale sola—,
¿y ya a mí ceda la décima?
De todos os xeitos, recomendo lerdes devagar o seu caderno literario Perplejidades. Gozade de todo o seu espírito lúdico e creativo.

3 de abr. de 2014

Chico Buarque: ludolingüista [2]



Outro exemplo do engado das palabras esdrúxulas. Desta volta, «Construção» (1971) de Chico Buarque, considerada unha das mellores cancións brasileiras de todos os tempos. Unha letra memorable de 41 versos dodecasílabos rematados sempre nunha voz esdrúxula. Un mosaico de enunciados que se repiten practicamente iguais en sucesivas series coa única diferenza de variar de posición as palabras esdrúxulas.
Amou daquela vez como se fosse a última
Beijou sua mulher como se fosse a última
E cada filho seu como se fosse o único
E atravessou a rua com seu passo tímido
Subiu a construção como se fosse máquina
Ergueu no patamar quatro paredes sólidas
Tijolo com tijolo num desenho mágico
Seus olhos embotados de cimento e lágrima
Sentou pra descansar como se fosse sábado
Comeu feijão com arroz como se fosse um príncipe
Bebeu e soluçou como se fosse um náufrago
Dançou e gargalhou como se ouvisse música
E tropeçou no céu como se fosse um bêbado
E flutuou no ar como se fosse um pássaro
E se acabou no chão feito um pacote flácido
Agonizou no meio do passeio público
Morreu na contramão atrapalhando o tráfego
Amou daquela vez como se fosse o último
Beijou sua mulher como se fosse a única
E cada filho seu como se fosse o pródigo
E atravessou a rua com seu passo bêbado
Subiu a construção como se fosse sólido
Ergueu no patamar quatro paredes mágicas
Tijolo com tijolo num desenho lógico
Seus olhos embotados de cimento e tráfego
Sentou pra descansar como se fosse um príncipe
Comeu feijão com arroz como se fosse o máximo
Bebeu e soluçou como se fosse máquina
Dançou e gargalhou como se fosse o próximo
E tropeçou no céu como se ouvisse música
E flutuou no ar como se fosse sábado
E se acabou no chão feito um pacote tímido
Agonizou no meio do passeio náufrago
Morreu na contramão atrapalhando o público
Amou daquela vez como se fosse máquina
Beijou sua mulher como se fosse lógico
Ergueu no patamar quatro paredes flácidas
Sentou pra descansar como se fosse um pássaro
E flutuou no ar como se fosse um príncipe
E se acabou no chão feito um pacote bêbado
Morreu na contra-mão atrapalhando o sábado
A canción relata o derradeiro día na vida dun obreiro que falece ao caer dunha estada nun edificio en construción e supón unha denuncia da alienación do traballador na nosa sociedade contemporánea, que o reduce a un elemento mecánico.

Unha temática que me trae á cabeza o poema «Monólogo do vello traballador» (1962) de Celso Emilio Ferreiro. Aquí deixo un fermoso videopoema desta peza creado por Andrea Nunes, Lorena Souto e Mario Regueira.



Con todo, Chico Buarque declarou nunha entrevista, en 1973, que «Construção» non era para el unha simple canción de denuncia ou protesta: «Em "Construção", a emoção estava no jogo de palavras. Agora, se você coloca um ser humano dentro de um jogo de palavras, como se fosse... um tijolo, acaba mexendo com a emoção das pessoas».

De novo, para sorte de todos nós, o xenial Chico Buarque ludolingüista.

22 de mar. de 2014

Máxicos topónimos esdrúxulos

Unha vez estiven en Córgomo, gustoume o topónimo e a partir de aí, e ao decatarme das súas posibilidades musicais, eu, que son moi coleccionista, comecei a coleccionar topónimos esdrúxulos.
Xosé María Álvarez Cáccamo conta que así comezou a xestar Cántico de topónimos esdrúxulos (2010), un dos libros máis singulares das nosas letras, publicado por Espiral Maior nunha edición limitada de 100 exemplares. En todos os sentidos, unha avis rara, chea de amor pola forza sonora e visual palabras.

O volume conta con 15 poemas textuais (impresos de forma convencional) e outros 8 poemas visuais (ou caligraficos, que recordan os de Uxío Novoneyra). Todos eles ateigados dese espírito lúdico que fixo a Cáccamo enredar ata o límite:
Nos poemas os topónimos non están colocados ao chou. Utilicei modelos clásicos, rimas: hai un soneto, un romance, acrósticos, agrupo topónimos polo número de sílabas, ou os que teñen só a vocal e, ou a vocal o...
En fin, outra peza única e máxica para a nosa «bibliografía ludolingüística básica». Aquí deixo outros dous poemas visuais da obra.



E unha proposta final: quen se anima a refacer o camiño de Xosé María Álvarez Cáccamo e recompilar tamén topónimos esdrúxulos? Aí van algúns para comezar: Guísamo, Láncara, Rábade...

1 de feb. de 2013

Curso acelerado de rap



Aquí temos un novo tema para o noso karoke: «Escola hip hop». O Puto Koke e Wöyza, dous dos MC galegos máis recoñecidos, gravaron no 2008 este curso acelerado de rap para o Xabarín Club.

Nunha entrada anterior xa comentamos que o hip hop é un movemento cultural xurdido nos barrios pobres de Nova York (sobre todo no Bronx, Queens e Brooklyn). Este movemento xerou múltiples manifestacións artísticas: na música, o funk ou o rap; na danza, o break dance; nas artes visuais, o graffiti...

A música rap consiste, basicamente, en recitar rimas seguindo un ritmo ou unha base musical, que recibe o nome de beat. Os interpretes de rap son os MC e á súa habilidade ou estilo para crear as rimas e para desenvolverse no beat chámaselle flow.

Aquí deixo unhas interesantes ligazóns con consellos básicos para escribir letras de rap e para rapear. E nestoutro enlace, a ferramenta máis útil para calquera aprendiz de MC, un rimador automático en lingua galega. Vexamos unha pequena demostración:

Cantas palabras poderías rimar con «puño»? Cinco? Dez? Consultando o rimador automático obtemos... trinta e dúas: abruño, acabruño, acarabuño, acuño, agarduño, agatuño, amusuruño, apetuño, arruño, bracuño, carabuño, caramuño, cruño, cuño, desenfurruño, engruño, engurruño, escarabuño, esgarduño, estremuño, gaduño, gruño, presuño, rabuño, rascuño, raspuño, ruño, testemuño, touño, turruño, uño, xuño.

Ánimo e a ensaiar a vosa habilidade como intérpretes de rap. E como axuda, un novo videoclip d’O Puto Koke: o fermoso tema «Gal-Ego», toda unha reivindicación rapeira da nosa lingua.



24 de xan. de 2013

Centóns: «poemas-frankenstein»



Pouco máis que engadir á presentación deste volume singular: Cien mil millones de poemas (2011). Unha homenaxe en lingua castelá á obra Cent mille milliards de poèmes (1961) do xenial Raimond Queneau, mestre do grupo Oulipo. Igual ca no orixinal francés, os dez sonetos base que o forman posúen idéntico esquema métrico (medida, rima...). Como resultado, calquera primeiro verso dun dos poemas pode ser combinado con calquera segundo verso dos outros nove, e así sucesivamente cos catorce versos dos sonetos. E de aí xorde o título da obra: cun sinxelo cálculo matemático (máis sinxelo con calculadora, claro) vemos que as combinacións posibles son 1014, potencia que ten como resultado eses «cen mil millóns», case nada!

Iso si, este tipo de poemas xa existían na antigüidade clásica, co nome de centóns (do grego kentron, ‘peza de roupa feita con anacos e mendos tomados doutras’). Algo que sempre acabo asociando, salvando as distancias, ao vello soño do doutor Frankenstein: crear un corpo con nova vida a partir da unión de distintas partes de cadáveres diseccionados.

Se podedes facervos co libro, ánimo e a idear novos sonetos en castelán á vontade. E se o que vos gusta é fedellar on line, visitade esta ligazón para compoñerdes sonetos cos textos orixinais en francés da obra de Raymond Queneau (con tradución tamén ao inglés).

Pola rede circulan exemplos, coma este ou estoutro, de centóns galegos feitos con versos tomados de aquí e de acolá. Quen se anima a escribir novos «poemas-frankenstein» en lingua galega?

21 de xan. de 2013

Os ludolingüistas de Lectoriño


Hoxe toca recomendar unha bitácora cunha inesgotable enerxía lúdica. Trátase de Lectoriño, o blog da Biblioteca do CEIP San Tomé de Cambados

Desde o ano 2008, os amigos deste centro achégannos todo tipo de actividades recreativas arredor da lingua, sempre coa participación directa dos pequenos de Infantil e de Primaria. Baixo a etiqueta Rodari (en homenaxe a Gianni Rodari, xenial pedagogo, escritor e ludolingüista italiano), podemos atopar no blog adiviñas, xeróglifos, xogos de creación de pareados, de contos...

Unha chea de propostas que animan a espremer o noso enxeño e a gozar coa lingua de forma activa. Aquí deixo, en formato Scribd, dúas delas. A xogar!




Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...