14 de abr. de 2018

Con «Elemental», unha nova etapa


Uf! Un pensa que poderá manter indefinidamente certas rutinas, mais as circunstancias sempre son as que marcan o camiño. Despois de seis anos de actividade continuada en Xogosdelingua, parece que chegou momento de baixar o ritmo. Polo menos, de momento.

Como algún de vós xa saberá, levo colaborando en La Voz de Galicia con xeróglifos en galego desde hai case 30 anos. Pois ben, hai unhas semanas contactaron comigo desde La Voz para propoñerme ampliar a colaboración con outros pasatempos en galego para o seu novo suplemento Elemental, que sairá á rúa cada domingo de balde co xornal. E non puiden dicir que non! 

Estas semanas de silencio no blog debéronse á preparación do material para o suplemento. A proposta permitiume dar renda solta á miña vea ludolingüística. Deseñei algúns xogos de palabras clásicos (autodefinidos, encrucillados, sopas de letras ou xeróglifos) e outros máis novidosos (labirintos, escaleiras, frases [des]feitas...). 

De onde sacarei o tempo? Non o sei. O reto está aí e como son persoa que toma moi en serio os compromisos, a actividade en Xogosdelingua vai ter que reducirse. A non ser que alguén dea inventado os días de 36 horas! 

Mañá sae á rúa o primeiro número de Elemental. Unha publicación orientada a grandes e pequenos. Espero que se faga un oco no lecer do público e que teña continuidade. Sempre defendín a necesidade dunha publicación especializada en pasatempos no noso país. 

En calquera caso, unha aperta para tod@s. Por aquí seguiremos cando a carga de traballo o permita, porque, para os devotos da ludolingüística, a cabeciña nunca para!


25 de mar. de 2018

Pasagalego para os 21DEG2018



Imos quentando motores! Á volta da Semana Santa, no Fogar de Santa Margarida da Coruña retomamos a aventura dos 21 DÍAS EN GALEGO, esa fantástica experiencia que naceu hai uns anos da man da rapazada da Pobra do Caramiñal. 

Este ano esperamos poder compartir parte das actividades cos alumnos e alumnas do IES desta vila da Ría de Arousa e tamén cos do CPI Alcalde Xosé Pichel de Coristanco. Para eles, e para todos os que queiran, vai este «Pasagalego». 

Aceptade o reto e dedicade uns minutos a poñer a proba o voso vocabulario. Cantas acertades?

21 de mar. de 2018

Tipografía primaveral




Aló vai o primeiro día de primavera. Á espera do primeiro día primaveral, aquí queda un abecedario feito con gromos, follas e floreciñas naturais. Así é o engaiolante BlossomType, un proxecto da diseñadora gráfica Alice Mourou cando traballaba para a axencia Zero de Moscova.

O seguinte vídeo permite que nos fagamos unha idea do esforzo meticuloso que supuxo crear a man cada letra e cada número. Unicamente empregou o photoshop para corrixir ou definir a cor dalgunhas flores.



Visitando a web do proxecto tamén podedes atopar un xerador automático de texto con esta delicada tipografía botánica. Probade!

16 de mar. de 2018

O «Pensamento inverso» de Fábio Brazza


Imagina um texto que não muda nenhuma palavra, mas quando você inverte a ordem de leitura, todo o sentido muda. Esse é o novo «Desafio de Rima»: lendo de cima pra baixo temos uma visão negativa da humanidade, mas quando lido de baixo pra cima, tudo se inverte, e temos uma visão totalmente positiva da humanidade. A resposta não está nas coisas, mas na forma como olhamos pra elas.
Así se presenta outro dos «desafíos de rima» do noso admirado Fábio Brazza na súa canle de Youtube. Unha técnica, a do texto reversible, que cambia por completo o seu sentido segundo se lea nun sentido ou noutro. Porque xa sabedes que nun palíndromo sintáctico non é mesmo o camiño de ida [Meu umbigo É muito mais importante que + Meu amigo] que o de volta [Meu amigo É muito mais importante que + Meu umbigo]. Acabamos de ver este recurso no ámbito da publicidade xustiño no post anterior, mais tamén aquí ou aquí.

Deseguido, a letra completa desta nova marabilla do rap ludolinguístico do amigo Brazza.
Vocês vão ver
O amor pelo poder
Vai vencer com louvor
O poder do amor
Pode crer 
Meu umbigo
É muito mais importante que
Meu amigo
Com convicção eu vos digo 
Lucro ao máximo
Vai superar o
Amor ao próximo 
Solitários e sós 
E não 
Solidários entre nós 
Nascemos para viver assim
Eu juro
A humanidade tem futuro
Esqueça essa mentira
Vamos continuar no escuro
Dominados por nossa ira
Tem quem duvide e diga
A maioria sempre quis união
Gahndi fez revolução sem briga
Jesus dividiu o pão
E mesmo assim
A humanidade sempre esteve partida
Esqueça essa bobagem 
Aprenda a levar vantagem
Ser humano com apreço
Vamos substituir por
Ser humano com preço
Esse é o pensamento do mundo inteiro
Eu seria estúpido se dissesse 
Não é pelo dinheiro 
O objetivo 
É dominar você 
O verdadeiro poder 
Está em dominar o outro
A utopia do louco 
“O amor é o caminho da felicidade” 
Eu não acredito 
O mundo está perdido e quem venceu foi a maldade 
Já não posso dizer 
Tenho fé na humanidade 
Basta ver! 
Cadê a bondade? 
Será preciso reverter tudo para enxergar a verdade

12 de mar. de 2018

A exclusión non exclúe a ninguén



Hoxe, vía Adsoftheworld, un vídeo publicitario que me fascinou pola súa sensibilidade, pola súa forza e tamén pola súa estrutura palindrómica. No centro da cuestión: La précarité peut anéantir notre part d'humanité (‘A precariedade pode destruír a nosa humanidade’) ou Notre part d'humanité peut anéantir la précarité (‘A nosa humanidade pode destruír a precariedade’)?

A loita contra a exclusión comeza co xesto máis sinxelo: mirando o outro, prestándolle atención, recoñecéndose nel. Isto é o que destacou a axencia francesa Altmann + Pacreau neste anuncio para a súa colaboración coa Fondation Abbé Pierre, unha ONG que acolle xente sen fogar, procura mellorar as condicións das vivendas dos máis desfavorecidos ou axuda a previr os desafiuzamentos. 

As estatísticas amosan que en Francia, un deses países que consideramos á cabeza do progreso económico, 4 millóns de persoas viven en vivendas de baixa calidade, 150.000 persoas están sen fogar e 20.000 persoas viven todos os días directamente na rúa. A simple perda do traballo pode abocar a calquera a esa situación.

Ademais da campaña en vídeo, tamén deseñaron carteis impactantes coma este. Imaxe e slogan que amosan o paradoxo da exclusión: L’exclusion n’exclut personne (‘A exclusión non exclúe a ninguén’). Chapeau!



Solución ás «palabras agochadas» (26-1-18):
1: net, penalty, goal, ball, kick, pass. 2: film, ticket, movie, sequel, candy, preview. 3: cow, apple, farm, sun, pick, barn. 4: colour, tarp, bucket, paint, roller, brush. 5: score, basket, net, court, hoops, dunk. 6: water, slide, pool, wet, float, swim. 7: music, yummy, red, hungry, cheese, party. 8: quiz, learn, write, report, study, test.

8 de mar. de 2018

Coñeces o Scruble Cube?


Atención devotos do Cubo de Rubik e do Scrabble! Aquí tedes o voso xogo ideal: o Scruble Cube

O cubo en cuestión é de 4x4x4. Nas caras dos minicubos aparecen letras co seu valor en puntos e tamén hai caras multiplicadoras. 

Os xogadores, por quendas, teñen 90 segundos para manipular o cubo ata formar unha palabra en liña recta en calquera dirección. Ademais os xogadores tamén obteñen bonificacións se a súa palabra cobre máis dunha cara ou se se cruza cunha palabra creada previamente. Un crebacabezas de proporcións épicas! 



Para facervos unha idea, esta é a súa disposición de letras inicial.


Creo que non tardarei en facerme con el!

4 de mar. de 2018

O incrible poema palindrómico de Su Hui


O retrato superior é de Su Hui, talentosa poeta chinesa do século IV coñecida polo nome de cortesia de Ruolan («como unha orquídea»). 

Grazas a Miro Villar e a Cibrán Arxibai souben desta muller e do seu incrible poema palindrómico coñecido como o Xuanji Tu. Trátase dun enxeñoso conxunto de 841 caracteres distribuídos nunha grella que pode ser lida en calquera dirección (cara a adiante e cara a atrás; en vertical, horizontal ou diagonal). Nesta xoia da combinatoria é posible ler, ao parecer, 2848 posibles poemas diferentes.

Su Hui, empregou fíos de seda de cinco cores e dividiu o poema nunha especie de áreas. Cada unha delas posúe un conxunto específico de regras que indican como debe ser lido o texto.


Para saberdes máis sobre este prodixioso poema (a historia de amor que leva asociada, algunha proposta de tradución...), recoméndovos este artigo de mujeresconciencia, escrito por Marta Macho Stadler profesora do Departamento de Matemáticas da UPV/EHU.


28 de feb. de 2018

Word Animals


Dan Fleming é un deseñador gráfico australiano especializado en deseño de logotipos que reside en Boston (Estados Unidos). O que podedes ver nesta entrada é o seu proxecto Word Animals. Nel xogou a representar os nomes de animais sobre candansúa silueta: crocodile, owl, camel, pig, elephant... 20 en total. 

Nunhas pezas a palabra inserida na imaxe é mais doada de recoñecer ca noutras. Con todo, velaquí un novo exercicio de creatividade tipográfica. Bravo, Mr. Fleming!






24 de feb. de 2018

Palíndromos ilustrados [22]


O palíndromo de hoxe recórdame a querenza da nosa tradición pola arte de falar mal, de inxuriar, de ceibar falsidades maldicentes. Lembrades como describe a nosa «Arte de trovar» as cantigas de escarnio e maldicir?
Cantigas d'escarneo som aquelas que os trobadores fazem querendo dizer mal d'alguém em elas, e dizem-lho per palavras cobertas que hajam dous entendimentos, pera lhe-lo nom entenderem [...] ligeiramente; e estas palavras chamam os clérigos hequivocatio. E estas cantigas se podem fazer outrossi de meestria ou de refram.
Cantigas de maldizer son aquelas que fazen os trovadores mais descubertamente. En elas entran palavras que queren dizer mal e non aver outro entendimento se non aquel que queren dizer chãamente
Hoxe, o contacto boca orella das laretadas do mercado ou da barra da taberna é acompañado tamén polo tecleo anónimo que ceiba inxurias e falsidades sen filtros pola arañeira. E o galego demostra unha gran riqueza á hora de expresar estas circunstancias. Por exemplo, nos refráns:
Non habería murmuradores, se non houbera escoitadores.
Quen ten a lingua aguda, que teña a costela dura.
Mellor sandan as chagas cás feridas das malas palabras.
Máis pode un criticando que cen gabando.
Fale a miña veciña e teña o meu fol fariña.
Vale máis calar que mal falar.
Vai a palabra de boca en boca coma o vento de folla en folla.
Andar en linguas, andar en minguas.
E de léxico referido a este hábito do «maldicir» tampouco andamos curtos: rumor, azueira, mentira, maledicenciamurmuraciónalburgada, chisme, loia, dixomedíxome, bouba, rexoubaloiada, cubillada, embustedíxome...

Os termos anteriores, moitos deles sinónimos, veñen recollidos no dicionario da RAG. Es quen de clasificalos nesta táboa?



20 de feb. de 2018

As dúas portas do castelo

Hoxe, un deses enigmas lóxicos de «cabaleiros» (knights) que din sempre a verdade e de «escudeiros» (knaves) que sempre menten, popularizados polo matemático Raymond Smullyan no seu marabilloso Como se chama este libro? (1978). Precisamente estes días fixo un ano do pasamento do xenial filósofo, matemático e divulgador estadounidense.

Na ficción cinematográfica, podemos atopar un bo exemplo deses enredos de verdades e mentiras en Dentro do labirinto (1986), filme dirixido por Jim Henson.

As dúas portas do castelo
Sarah, a moza protagonista, dispón só de 13 horas para evitar que o seu irmán Toby se converta nun trasgo. Para iso debe atravesar o labirinto de Jareth, o rei dos Goblins, e chegar ata o seu castelo. 
Despois de percorrer con éxito todo o labirinto, descobre que para acceder ao castelo hai dúas portas custodiadas por cadanseu garda (un vermello e outro azul). Estes explícanlle que unha das portas conduce ao seu destino e a outra a unha morte segura. O problema é que se se lles pregunta cal é a porta boa, un sempre dirá a verdade e o outro sempre mentirá. E unicamente é posible formular unha pregunta.
Como saber daquela cal é a porta correcta?

Solución ao enigma «O enigma de Zadig» (4-12-2017):
Zadig dixo que era o tempo. «Nada é mais longo pois é a medida da eternidade; nada é mais breve, xa que nunca alcanza para dar fin aos nosos proxectos; nada é máis lento para quen espera; nada é máis rápido para quen goza da vida; estendese, en grandeza, ata o infinito; dividese, ata o infinito, en pequenez; todos os homes o descoidan e todos lamentan a súa perda; nada se fai sen el, fai esquecer todo o que é indigno da posteridade, e inmortaliza as grandes cousas». Os presentes coincidiron en que Zadig tiña razón.

16 de feb. de 2018

Sexto aniversario!


E xa van seis! Quen o ía dicir?! Uf!
Mais... Aquí seguimos, de momento.
Para celebralo, porque me peta, porque me presta, unha de Ataque Escampe, de aló polo 2012.

13 de feb. de 2018

Acrósticos numéricos


Tanto ten, son as letras a enredar cos números ou os números a enredar coas letras. O caso é que isto dos acrósticos numéricos pareceume un pasatempo caralludo. Xa sabedes, un deses orixinais enredos que mesturan xogo verbal e matemático tan do gusto de Xogosdelingua.

Dei con eles de paseo polas vellas entradas de Espejo lúdico. Polo visto son creación de Jaime Poniachik, matemático e divulgador uruguaio, creador de xogos de enxeño, de matemáticas e de ludolingüística, falecido no 2011. O mecanismo é ben sinxelo: os números que aparecen horizontalmente deben sumar o mesmo número que forman en vertical a xeito de acróstico. Así, como vemos arriba, d[o]us, u[n], [c]inco e tr[e]s suman once e tamén revelan este número combinando as súas letras.

O acróstico numérico superior é a versión galega do que aparecía no blog arxentino. Xoguei un anaco a crear outros e xurdiron estes dous. Seguro que a vós tamén vos saen uns cantos. Adiante! 



9 de feb. de 2018

A ler desde o espazo



Se cadra, entre as obras dedicadas a encher o ego do ser humano, a do vídeo superior podería alcanzar o número 1. Hamad Bin Hamdan Al Nahyan, membro da familia que goberna os Emiratos Árabes Unidos, decidiu aló polo 2009 escribir o seu nome nunha illa da súa propiedade. Contratou ducias de traballadores de Pakistán e de Bangladesh para trazar as letras xigantes do seu nome na area. O resultado, 3 km de canles que o magnate pode navegar cun dos seus iates e que son visibles desde o espazo.

Cando unha idea así chega a mans dos publicistas, pode ocorrer calquera cousa. No 2015, os creativos de Hyundai realizaron unha espectacular campaña para o seu modelo Genesis.


Aproveitando que a moza Stephanie, de Houston, botaba de menos o seu pai, astronauta na Estación Espacial Internacional, decidiron enviarlle un colosal texto escrito, tamén, sobre a area. En concreto, once Hyundai Genesis trazaron con precisión a cariñosa mensaxe de 5.5 km cadrados no lago seco Delamar (Nevada, EEUU).

Tan melindroso como impactante!


5 de feb. de 2018

Camisetas para xirar cabeza






Hoxe, para comezar, un pequeno reto: reparade no texto destas camisetas, todas con personaxes do universo Marvel. Observades algo especial? 

Pois, cun chisco de atención descubririades que cada enunciado é un ambigrama. Os nomes dos superheroes, que aparecen en vertical, ofrecen dúas lecturas: se rotas o texto cara á dereita, tes unha; se o rotas cara á esquerda, outra. Temos Spiderman / Peter Parker, Ironman / Tony Stark, Captain / America, Black / Panther, Doctor / Strange

Todas as pezas son obra do deseñador Mark Palmer. Nado en Os Ánxeles, Palmer sentiu desde moi novo fascinación polo lettering e polos ambigramas. Unha afección que convertería en profesión. Deseña ambigramas para tatuaxes, para portadas de discos, para botellas de cervexa... 

O seu último proxecto foi Red Chapter Clothing: unha empresa dedicada á comercialización de roupa con deseños baseados integramente en ambigramas. Aquí nos fala de como xurdiu a idea que crear as camisetas dos superheroes de Marvel. Creo que lle vai ben o negocio a Mark!

1 de feb. de 2018

Le, xoga e aprende con Mixiricas

   

O trasno Mixiricas (1994), de Efrén Vázquez, é un deses libros curiosos e orixinais que tanto pracer xeran a amantes da ludolingüística e dos xogos de enxeño. Mixiricas, o trasno protagonista, vai percorrendo as sete capitais do antigo Reino de Galicia, nunha viaxe chea de peripecias e aventuras. Para isto, axúdase da súa caixiña máxica dos saberes, chamada Artesa.
Coa curiosidade dun neno que todo o quere saber, decidiuse a pescuda-lo máis inmediato. ¿Onde era que se atopaba? Non tería máis que preguntalo, pero a aquela hora íalle ser un pouco difícil, por non dicir dificilísimo, dar con alguén naquel lugar tan arredado. ¡Sorte que trouxen comigo unha desas «caixiña dos saberes», que os vellos trasnos nos recomendan levar ós novos cando saímos de viaxe!, pensou.
Tratábase, xa que logo, dunha caixiña enfeitizada que contiña información do lugar no que se atopase en cada intre. E como era máxica, había que entendela e coñece-las claves para que funcionase ben, pois cada unha era un exemplar único.
A caixiña conta con catro pechaduras con cadansúa chave, de distintas cores (vermella, amarela, verde e azul). O caso é que, cando Mixiricas emparella correctamente chaves e pechaduras, obtén valiosa información sobre a historia e xeografía do lugar en que se atopa, mais, se erra con chaves e pechaduras, a caixa propón un problema que cómpre resolver. 

Así, nesta especie de «road book», van sucedéndose sopas de letras, mensaxes encriptadas, xeróglifos e outros enredos de enigmísticos. A lectura convértese, daquela, nun entretido xogo co que acompañamos o trasno, de forma activa, por toda a xeografía galega, aprendendo máis sobre a nosa terra.

Destinado, en principio, a un lector ou lectora adolescente, O trasno Mixiricas é un libro descatalogado, mais non difícil de localizar en librarías ou por Internet. 

Temos a sorte, ademais, de atopar boa parte dos seus contidos e xogos en Trompiletras galegas, a web persoal que Efrén Vazquez, docente de profesión, mantén desde o 2002. Un espazo dedicado ás Letras Gallegas, ás novas tecnoloxías, á educación e a recursos sobre lingua (mesmo un xerador de pangramas!).

En fin, desta volta sumamos un trasno á nosa «bibliografía ludolingüística básica», que xa vai collendo collendo corpo. 

28 de xan. de 2018

Atopa máis palabras agochadas

Por Xogosdelingua, de novo, este entretido enredo que pon a proba a nosa agudeza visual e o noso coñecemento do léxico inglés. Vía puzzles-world podedes atopar máis na rede.

Ilustracións ben coloridas que amosan diferentes escenas cheíñas de persoas e de obxectos. Entre eses elementos, camufladas, hai seis palabras relacionadas co contido da imaxe. Un campo semántico concreto en cada ilustración. 

Anímaste a xogar? Atención e paciencia! A mellorar o teu vocabulario en inglés sobre o fútbol, a piscina, o baloncesto, a pintura, o estudo...

1

2

3

4

5

6

7

8



24 de xan. de 2018

Chico Buarque: ludolingüista [3]



Chico Buarque regresa hoxe a Xogosdelingua. Xa soubemos do seu gusto polo xogo verbal con «Roda viva» e con «Construção». Desta volta, gozaremos da súa magnífica «Ode aos ratos». 
Ode aos ratos
Rato de rua
Irrequieta criatura
Tribo em frenética proliferação
Lúbrico, libidinoso transeunte
Boca de estômago
Atrás do seu quinhão
Vão aos magotes
A dar com um pau
Levando o terror
Do parking ao living
Do shopping center ao léu
Do cano de esgoto
Pro topo do arranha-céu
Rato de rua
Aborígene do lodo
Fuça gelada
Couraça de sabão
Quase risonho
Profanador de tumba
Sobrevivente
À chacina e à lei do cão
Saqueador da metrópole
Tenaz roedor
De toda esperança
Estuporador da ilusão
Ó meu semelhante
Filho de Deus, meu irmão
Rato
Rato que rói a roupa
Que rói a rapa do rei do morro
Que rói a roda do carro
Que rói o carro, que rói o ferro
Que rói o barro, rói o morro
Rato que rói o rato
Ra-rato, ra-rato
Roto que ri do roto
Que rói o farrapo
Do esfarra-rapado
Que mete a ripa, arranca rabo
Rato ruim
Rato que rói a rosa
Rói o riso da moça
E ruma rua arriba
Em sua rota de rato
Aínda que se adoita considerar o rato como un ser repugnante, nesta canción non. Buarque escolle figura do rato como metáfora do ser humano: «Ó meu semelhante / filho de Deus irmão». Os ratos posúen unha capacidade adaptativa que lles permite sobrevivir e proliferar nos máis diversos ambientes, como o home. Esa masa de roedores representa a capa máis humilde da poboación, que vive ou sobrevive nas rúas das grandes cidades.

Na súa loita pola supervivencia, a xente humilde, como os ratos, desenvolve unha actividade constante e frenética, representada maxistralmente pola aliteración dos vibrantes erres da derradeira estrofa. Os ratos-homes a roer sen descanso. Un xogo lingüístico que reta a dicción do falante máis habilidoso, como nalgúns dos nosos trabalinguas tradicionais:
Un lobo rubio roe un loro duro.
Se un lobo rubio o roe, un loro duro o remoe.
Outro exemplo máis da arte ludolingüística de Chico Buarque.

18 de xan. de 2018

Anagramas e marcas comerciais

E se a identidade real das marcas estivese oculta nun anagrama do logotipo da súa empresa? Ás veces con inxenuidade, ás veces cun pouco de malicia.
Esta é a curiosa reflexión que levou ao deseñador italiano Alessandro Stenco a reformular o nome dalgunhas coñecidas marcas comerciais. Como lle sucedeu a outros, todo xorde da convicción de que, ás veces, as palabras ocultan outras voces dentro delas. Para descubrilas, bastaría con reordenar as súas letras. A isto, Alessandro Stenco engadiulle a súa arte no deseño gráfico. O resultado: o proxecto Anagram Logos.

Danone > Ad none (‘sen anuncios’)
Danone tranfórmase nunha marca receosa da publicidade.

Ebay > A bye (‘un adeus’)
Unha forma de dicirlle adeus ao consumo tradicional por medio das compras en liña.

Converse > Conserve (‘conservar’)
Unha fe inquebrantable no modelo de deportivas orixinal de Chuck Taylor. Desde 1921. 
Pode haber algo máis conservador?

Google > Ego log (‘rexistro do ego’)
Quen non empregou Google para pescudar sobre o propio nome? Iso é ego.

Levis > Lives (‘vive’)
Os famosos vaqueiros desde a súa orixe van pasando de xeración en xeración, de pais a fillos. 
Levis vive para sempre.

14 de xan. de 2018

Palíndromos ilustrados [21]


Pois si, como ben di o palídromo de hoxe, desde hai tempo o panorama televisivo só dá ganas de arrebolar a berros o aparello pola fiestra. E de falarmos só da programación da nosa televisión, a galega, a sensación é máis ou menos a mesma. Non é que valore máis o peso da nostalxia e son consciente de que a mocidade de hoxe ten outros gustos e outra forma de consumir produtos audiovisuais (youtubers, webseries...). Con todo, o empobrecemento da nosa oferta televisiva, agás honrosas excepcións, paréceme sinceramente algo obxectivo. Unha television que tanto fixo pola normalización da nosa lingua e pola dinamización da cultura do país! Que mágoa!

Paga a pena a lectura do artigo «Unha ducia de telelixo para facer país», de Héctor Anllo, en Praza Pública. Aínda que xa ten un tempo, ofrece unha visión alternativa de como lle devolver os azos á televisión de noso. Se cadra, ese puñado de ideas para ampliar a programación en galego serían o «desfibrilador» perfecto para a reanimar. Aí van uns exemplos:
Masterfarmer. Un talent show para dar co mellor labrego galego. Un Masterchef agropecuario, con emocionantes probas eliminatorias: carreiras de tractores, muxido contrarreloxo, habilidades co fouciño e co sacho… Espectáculo asegurado!
Pesadelo no furancho. O cociñeiro máis rabudo que se dea atopado encargaríase de visitar furanchos en apuros e de poñelos ao día con man firme. Ningún cliente insatisfeito nos establecementos máis enxebres do país!
Tunéame o tractor. A versión galega de Pimp my ride, da MTV. En lugar de modificar e embelecer coches, tocaría facelo cos tractores do noso rural: un John Deere rosa que pega chimpos, un Lamborghini con tapizado de leopardo... Dispararíanse as audiencias!
Sanxen Shore. A nosa capital do veraneo: sol, praia, marcha nocturna... O lugar ideal para a remuda na franquía Shore (despois de Jersey e Gandía). Primeiro un coidado casting, despois os especimes autóctonos afortunados compartirían o seu día a día coa audiencia: «chiringos» de praia, rituais de ligoteo, body culture, festas gastronómicas... Ei, carballeira!

10 de xan. de 2018

A outra microtoponimia [2]


Sabía eu que acabaría aparecendo algún microtopónimo mínimo pola xeografía galega. Grazas á axuda de Cibrán, soubemos de A O, a parroquia muxiá dunha soa letra (co seu correspondente artigo). Por iso, a xeito de addenda, aquí queda este novo comentario. 

Como podemos ver nesta ligazón, A O é realmente un haxiotopónimo, isto é, un topónimo orixinado polo nome dun santo ou dunha santa. Neste caso trátase da Nosa Señora da O. Aínda que esta virxe ten dedicadas capelas por diferentes lugares de Galicia, foi no concello da Costa da Morte onde deu lugar á forma abreviada O, tamén recollida coa variante On

Graciñas, Cibrán, pola impagable achega! 

6 de xan. de 2018

A outra microtoponimia [1]


Sabida é a riqueza da toponimia galega. O Nomenclátor editado pola Xunta inclúe o nome de máis de 40.000 lugares habitados, o que supón un cuarto dos de todo o Estado e máis dos que hai en todo Portugal. 

Outro dato: entre os dez topónimos máis empregados en todo o Estado, nove son galegos. O número 1 é «A igrexa», cun total de 600 lugares esparexidos por toda Galicia. O número 2 é «O Castro». O número 3 é «Vilar». E así sucesivamente con outros como «A Torre», «O Pazo», «Outeiro», «A Casanova» e «Vilanova».

Se temos en conta que, ademais dos núcleos de poboación, cada camiño, cada outeiro, cada penedo, cada regato, cada poza, adoita ter o seu propio nome, estímase que poderían chegar a rexistrarse máis de 2 millóns de microtopónimos. A maior densidade de toda Europa! Para conseguir recompilalos acábase de presentar unha nova app, dentro do proxecto Toponimízate

Mais desta volta, imos centrarnos noutro tipo de microtopónimos: os que posúen menos letras. Se hai un tempo dedicamos un comentario a eses nomes de lugar interminables que de cando en vez aparecen polo mundo adiante, hoxe imos cos topónimos minúsculos.

De dardes un paseo real ou virtual pola xeografía galega, non é difícil dar con localidades de só tres letras: Teo, Cee, Zas, Oia, Tui... De dúas letras xa é outro cantar. A min non me vén ningún nome á cabeza, agás algún microtopónimo introducido por artigo, como A Uz (Chantada, Lugo) ou O Az (Rodeiro, Pontevedra). E a vós?

No Estado español, ao parecer o topónimo máis breve é Ea, localidade costeira biscaína. O nome seica designa, na variedade do éuscaro desa zona, un tipo de xunco abundante no esteiro onde se sitúa a vila.

Con todo, o récord dos topónimos máis breves do mundo son dous prodixios dunha soa letra. Atopámolos nas illas Lofoten (Noruega) coa localidade chamada Å, que en noruegués quere dicir ‘regato’, e na Picardía francesa coa localidade de Y. Aí queda iso!

2 de xan. de 2018

Engánchate ao Dobble!


Estreamos o 2018 co Dobble, o último un xogo de mesa que caeu nas miñas mans. Botamos na casa un par de partidas e xa quedamos enganchados. Un xogo simple, dinámico e realmente divertido! 

55 cartas redondas, con 8 imaxes en cada unha e, por incrible que pareza, só unha imaxe común entre calquera par de cartas! Aínda que a min se me escapa por completo, a fórmula matemática que o explica podedes vela aquí.

O quid do xogo é ser o primeiro ou primeira en recoñecer esa figura común. A partir dese mecanismo básico, as instrucións propoñen cinco modalidades (ou minixogos) diferentes: «A torre infernal», «O foxo», «A pataca quente», «A por todas» e «O regalo envelenado». Aquí vos deixo un vídeo en portugués que explica cada modalidade na súa versión do xogo.


Cada vez que se descubre esa figura repetida en dúas cartas, hai que nomeala en voz alta. O xogo convértese así nun bo recurso para practicar oralmente vocabulario, e en especial a corrección de castelanismos, pois a maioría dos 58 elementos que entran en xogo teñen nomes diferentes ao castelán: tartaruga, folla, golfiño, reloxo, candeaxeocaveira, áncora, tesoiras, can, chave, lóstrego, lentestrevopaxaro, lapisqueixo, mazá, chamas, dinosaurolumeárbore, lúacadeado... 

Se queredes ampliar o abano de vocabulario, podedes acudir a algunhas variantes do xogo que se atopan na rede.

Quen busque un bo agasallo para xogar en familia (ou mesmo nas aulas), Dobble é unha boa opción. Perfecto para unha diversión trepidante poñendo a proba a agudeza visual, a capacidade de concentración, a rapidez de reflexos e... o vocabulario. Mesmo con versión simplificada para máis pequenos.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...