29 de abr. de 2015

Pon un palíndromo na túa vida





A cada pouco é bo unha pequena dose de palíndromos: eses engaiolantes enunciados reversibles que estimulan como ningún outro a nosa imaxinación e o noso espírito lúdico. E desta volta, o meu último achado na arañeira: os palíndromos ilustrados de salvaxemente.blogspot.com. Pezas que se achegan ao humor gráfico e que posúen, na liña do propio blog, un aquel alternativo e satírico tan de agradecer.

En comparación con outros idiomas, o galego ten proporcionalmente menos voces palindrómicas. Nisto inflúe, sen dúbida, o querenza da nosa lingua polos ditongos; e o predominio dos decrecentes («oi», «au»...) sobre os crecentes («io», «ua»...). Con todo, sen parar moito a pensar, á cabeza veñen axiña unhas cantas palabras capicúas: oso, ollo, anana, reter, aérea, sopapos...
O Portal das Palabras, esa xoia da ludolingüística galega en liña, ofrécenos unha entrada que non debemos perder sobre algúns dos máis curiosos palíndromos recollidos no Dicionario da Real Academia Galega: esexese, anilina, radar, anona, rañar. seses, reler.

Anímate e pon un palíndromo na túa vida. Non é tan difícil. E, de precisares algo de axuda, lembra que dispós de utilísimos xeradores coma este.

25 de abr. de 2015

O nadsat de Anthony Burgess


Mentres andábamos pola beira do peirao, ía eu aparentemente tranquilo, mais cavilando todo o tempo. Así que Georgie sería agora o xeneral, ditando o que tiñamos facer ou non facer, e Dim o seu cadelo de sorriso parvo. Mais, de súpeto, caín na conta que o pensar é para os «atristos» e que os «ominosos» contan coa inspiración con que o «Deñor» manda. Porque agora viña na miña axuda unha música deliciosa... Había una fiestra aberta, cun tocadiscos en marcha, e decontado «videei» o camiño a seguir... 
Alex DeLarge
A laranxa mecánica (1971), de Stanley Kubrick (A Clockwork Orange no inglés original). Hai pouco reencontreime con ela por casualidade na televisión e volveu sorprenderme e engaiolarme. Un filme que, malia a definida estética setenteira, gaña actualidade co tempo: violencia gratuíta, poder represivo, manipulación da conduta...


O filme, como é sabido, é a adaptación da novela homónima de Anthony Burgess de 1962. Ambientada na Inglaterra dun futuro indeterminado, conta a história de Alex, amante da música de Ludwig van Beethoven e líder dun grupo de mozos que practican a violencia por puro pracer: rouban, humillan, golpean, violan...

Alex acaba por caer nas mans da policia. Preso, o mozo é sometido á chamada «Técnica Ludovico», unha agresiva terapia experimental de aversión para a rehabilitación de delincuentes. A partir dela, todo cambia.



Un dos aspectos máis interesantes da novela é a linguaxe de Alex e dos seus amigos: o nadsat. Este non é tanto un idioma, senón máis ben unha xerga que axudou o autor a caracterizar os ultraviolentos mozos protagonistas. Burgess deulle forma creando máis de duascentas palabras baseadas, sobre todo, na fala dos xitanos ingleses e en expresións eslavas (especialmente do ruso).

O nadsat foi adaptado ás diferentes linguas ás que se traduciu a novela. Aquí tes un glosario coa tradución portuguesa das súas principais voces. Aquí atoparás a súa tradución ao castelán. E se che interesa coñecer a fondo a orixe dos vocábulos orixinais e a súa tradución ao inglés é moi útil esta ligazón.

21 de abr. de 2015

Libros que forman letras


Aí están! Non son letras que forman libros, senón libros que forman letras. Libros de pé, deitados, amoreados... que acaban por representar letras perfectamente lexibles. Vía El espejo lúdico dei con esta feliz idea de Chan Hwee Chong, deseñador gráfico de Singapur que traballa en Beixing e que tamén comparte a nosa paixón pola tipografía. Fermoso e orixinal!

Na véspera do o Día do Libro non se me ocorreu mellor idea para conmemoralo. Aquí vos queda a tipografía completa e unha cita que sempre me gustou. 
«Dos diversos instrumentos inventados polo home, o máis abraiante é o libro; todos os demais son extensións do seu corpo… Só o libro é unha extensión da imaxinación e da memoria». Jorge Luis Borges.






17 de abr. de 2015

Recoñeces este tipo?


Tan sinxelo como recoñecer o tipo de fonte que se nos presenta. Times New Roman? Arial? Monaco? Helvetica Neue?... Así son os dous novos xogos on line que acrecentan a nosa colección de tipografía lúdica. Dous sinxelos pasatempos que poñen a proba os nosos coñecementos de tipografía.

The Rather Difficult Font Game, creado polo blog I Love Typography, é un xogo onde precisas identificar, entre catro posibles, a fonte á que corresponden uns caracteres. 

http://ilovetypography.com/fontgame/

E a seguir, Typewar, baseado no mesmo procedemento mais desta volta con só dúas posibles alternativas para elixir.

http://typewar.com/

A tipografía axuda a establecer unha personalidade distinta, única, nos teus textos. Saber recoñecer e empregar as distintas fontes é unha habilidade poderosa. Así que xa sabes... a adestrar!

13 de abr. de 2015

O poder da coma


Non hai moito, camiño de volta á casa, tiven esta conversa vía WhatsApp:
—Urxe comprar algo?
—Non comprei pan.
Parei a mercar e, como podedes imaxinar, ao entrar pola porta da casa, descubrín que acababa de gastar nunha barra de máis o que se aforrara comas («Non, comprei pan»).

Unha anécdota sobre o valor da ortografía que deu para unhas risas e que me volveu á cabeza ao descubrir, en tranfegandoronseis, este vídeo sobre a difícil vida da coma, e doutros signos ortográficos, nun mundo rexido pola angustiosa rapidez dos soportes virtuais. Un mundo de crise e de precariedade laboral, sen dúbida. ;-)


E para compensar tanto «desleixo ortográfico», aquí deixo a ligazón dunhas completísimas actividades interactivas elaboradas por José M. Boo Pouso do CEIP de Frións (en Ribeira).

9 de abr. de 2015

Caligrafía sobre a pel


Gemma O’Brien é unha artista australiana que sente paixón polas letras feitas á man. Tipógrafa e ilustradora de enorme talento, realizou traballos para Vodafone, Smirnoff, Canon ou The New York Times. A súa produción gráfica é do máis variado, desde o deseño de novas tipografías á elaboración de murais.

Unha das súas pezas máis populares foi unha especie de performance coa que «tatuou» todo o corpo con caracteres tipográficos, aló polo 2008. Recibiu o nome de Write here e concibiuse no marco dunha campaña para promover o deseño de graffitis en áreas designadas, en lugar de en propiedades alleas. Un ano despois foi convidada ao European Design Conference, en Berlin. Alí, ademais de dar unha charla sobre a súa arte tipográfica, gravou polas rúas da cidade alemá un novo vídeo inspirado no seu Write here orixinal.



Para gozardes do seu traballo aquí tedes unhas mostras. Podedes ver máis no seu blog persoal ou na súa páxina en Pinterest.





5 de abr. de 2015

Acrónimos que salvan vidas


Cirurxiáns vasculares do CHUS (Complexo Hospitalario Universitario de Santiago) acaban de poñer en marcha un novo método que axuda a planificar o tratamento endovascular dos aneurismas de aorta abdominal. O éxito da súa aplicación en Compostela fixo que centros hospitalarios de todo o mundo amosasen grande interese por incorporalo ás súas técnicas.

Para a súa doada memorización, o protocolo tomou forma de acrónimo. Así o explican en La Voz de Galicia.
As oito normas do protocolo preséntanse resumidas en forma de acrónimo. Forman a palabra Santiago. Elaborárono en inglés «para facilitar o seu uso internacionalmente». Así, o S correspóndese co inglés «size» e indica medir o aneurisma; o A con «access», para decidir se é femoral ou polo brazo; o N con «neck» (pescozo); e así ata o O final de «OK».

Deste xeito, exportamos técnicas cirúrxicas e acrónimos de noso. Un procedemento de abreviación convertido en xogo e ao que, por certo, están moi afeitos os estudantes de Medicina. Con el, memorizan criterios de diagnóstico, series de músculos, de ósos... (Criterios de diagnóstico da febre reumática: CANCER: Cardite, Artrite, Nódulos subcutáneos, Corea, ERitema marxinado. Músculos do pulgar: AFOA: Abductor, Flexor, Oponente, Aductor. Ósos do cráneo: ES PATO FEo: ESfenoides PArietal Temporal Occipital Frontal Etmoides). Unha relación entre Medicina e Ludolingüística que dá para interesantes artigos como este.

En fin, acrónimos que salvan vidas. Ludolingüística que salva vidas.

1 de abr. de 2015

«Cocksuckers», liberdade e prexuízos



No facebook do ilustrador galego Kohell Kohellius (pseudónimo de Fernando Iglesias), dei hai pouco con este xenial monólogo de acaído título onomatopeico: «Blah, blah, blah», unha onomatopea a xeito de eufemismo. Trátase dun fragmento do filme Lenny (1974), un decidido alegato a prol da liberdade de expresión a través da vida do cómico estadounidense Lenny Bruce. Este monologuista, interpretado por Dustin Hoffman, era brillante, cáustico e provocador a partes iguais. No seu tempo abordou sen medo temas espiñentos, como o aborto, a guerra do Vietnam, a discriminación racial, a relixión, os abusos do poder...

En 1961, Bruce foi arrestado por empregar 101 veces a palabra cocksucker («chupapichas») durante un dos seus espectáculos, ao que asistiu un comité de prevención da moral e dos bos costumes. Os seus integrantes, escandalizados, denunciárono. Foi xulgado por obscenidade pública e manifesta. Ao cabo, foi absolto, mais as súas actuacións comezaron a ser «supervisadas» por amables axentes da lei. Xusto nese intre sitúanse as escenas do vídeo, por sorte, oportunamente subtituladas.

E indo a onde quería chegar... aquí deixo outras «escandalosas» mostras dos múltiples sinónimos de «pene» («picha», «pirola», «carallo»...) e derivados («comepichas», «apirolado»...), por xentileza, de novo, de Pelisdobradasaogalego. Quen coñeza ben a lingua inglesa saberá que comparte coa nosa esa expresiva riqueza no «vocabulario obsceno».





E non nos deixemos enganar polos prexuízos contra o galego. Non é a primeira vez que escoito (ou leo) parvadas como... Los «negratas» del Bronx diciendo «carallo». Estos de la «Telegaita»! Claro, e que han de dicir?! «Jolines» soaría mellor?! Clásico é o exemplo da tradución da frase coa que Rhett Butler lle retruca a Scarlett O'Hara en Foise co vento (1939): Frankly, my dear, I don't give a damn - Francamente, querida, eso ya no me importa (castelán) - Francamente, querida, impórtacheme un carallo (galego). A galega, sen dúbida, máis fiel ao inglés orixinal.

Como ben sabía Lenny Bruce, ás veces as cousas cómpre chamalas polo seu nome.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...